Năm tôi mười tám

Bước chân mẹ thật khẽ. Tôi vẫn mơ màng trong chăn ấm. Mơ về phiên chợ cuối năm sặc sỡ sắc màu. Tiếng cười con trai, con gái vui như hội.

Mời bạn đọc thi viết “Giúp mẹ ngày xuân”Tải MẪU DỰ THI tại đây (Word, 453 KB)Mời bạn đọc xem tất cả bài thi được đăng tại đây

Phóng to

Ảnh chỉ mang tính minh họa của tác giả Nguyễn Khắc Hiếu dự thi ảnh Xuân của Tuổi Trẻ online

Có mùi hương thoang thoảng. Hương mẹ tự làm. Mùi quế thơm ấm từ mùa hạ. Tôi choàng tỉnh. Hôm nay là ba mươi tết. Tôi đã tự nhủ năm nay sẽ giúp mẹ dọn bàn thờ. Tôi lớn rồi!

Mẹ ngưng tay, nhìn tôi khẽ mỉm cười. Phải rồi, đây là việc của con trai lớn, việc để tưởng nhớ công ơn của tổ tiên, dòng họ! Tôi đứng trước bàn thờ, chắp tay cúi đầu. Hương thơm dìu dịu. Tôi niệm thầm trong lòng. Xin phép tổ tiên được dọn dẹp bàn thờ để các cụ đón năm mới.

Mẹ đưa tôi một tờ giấy đỏ. Tôi bóc tờ giấy cũ phía sau ba bát hương và cẩn thận thay vào đó tờ giấy mới. Bố bảo đó là “chỗ ngồi” của tổ tiên. Tôi thấy bàn tay mình run nhè nhẹ. Có điều gì rất thiêng liêng trong đó.

Mẹ chuẩn bị tro rơm nếp từ hôm trước. Rơm nếp đã vò hết hạt. Mẹ cẩn thận đốt trong chiếc chậu nhôm lớn rồi dần kỹ để có tro sạch thay vào bát hương. Tôi cung kính bưng từng bát hương xuống. Bát này là bát thờ Đắm (thờ gốc, nguồn cội). Bát này là bát thờ Lộc mệnh (gia phả, dòng họ). Bát này thờ Hàm (các chức sắc của tổ tiên). Tôi rút những chân hương, đổ tro ra một chiếc mẹt lớn, lần lượt thay tro mới vào từng bát.

Tôi cắm vào mỗi bát ba chân hương cũ rồi kính cẩn dâng bát hương về chỗ. Thấy bàn tay mình nằng nặng, thấy trước mắt mình bóng hình tổ tiên ngày vỡ đất làm ruộng nương, xây bờ mở cõi, ngày cầm nỏ săn bắn trong rừng, cầm cung tên ẩn mình trong chiến lũy chống ngoại xâm… Khói hương bay lãng đãng. Tôi thấy ông nội đang ngồi chẻ lạt trên sàn phơi thóc, bác cả đang đan đó bên máng nước, bà nội đang vấn tóc trên đầu cầu thang nhìn tôi cười hiền từ. Tôi thấy mắt mình vương hơi khói cay cay.

Mẹ đưa tôi chiếc chổi nhỏ. Chiếc chổi mẹ bó riêng để quét bàn thờ. Tôi quét từng chút, từng chút thật khẽ. Gom tàn hương rơi từ những ngày năm cũ trong từng góc, từng kẽ nhỏ. Quét thật nhẹ để tro tàn nhẹ như bông không vẩn lên. Gom hết bụi vào một chiếc chậu nhỏ. Mẹ bảo để đó, lát nữa đem ra bón cho gốc chanh nhỏ sau vườn.

Mẹ đem ấm chén ra sàn nước rửa. Tôi nhúng chiếc khăn mềm vào chậu nước lá bưởi. Nước nóng ran và thơm lừng. Tôi lau nhẹ bên ngoài từng bát hương, lọ hoa nhỏ bằng gỗ, cái đèn dầu… Tôi cặm cụi lau đến khi chúng sáng lên. Có tiếng ho của bố, tôi quay ra. Bố đang ngồi dựa cây cột cái giữa sàn. Khuôn mặt bố có nét cười. Tôi ngượng nghịu cúi xuống lau tiếp. Mẹ bước đến bên bố, lấy chăn đệm thêm quanh người để bố ngồi vững. Mẹ cười.

– Ông thấy thằng Chài giỏi chưa? Nó làm hết đấy!

Bố không nói gì, chỉ ho nhẹ. Tôi bước đến bên mẹ bối rối:

– Bây giờ làm gì nữa hả mẹ?

– Con bê nồi nước lá thơm lên đây “rửa mặt” cho các cụ!

Tôi bê nồi nước đang sôi đặt trước bàn thờ. Mẹ mở vung. Mùi lá bưởi, lá chanh, lá sả, hạt mùi… thơm nồng quyện lẫn vào nhau. Tôi dùng cặp bếp gắp chiếc rìu cũ đang vùi giữa bếp lửa đỏ rực bỏ vào nồi. Nước sôi lên ùng ục. Hơi nước bay mù mịt như phủ kín bàn thờ. Mùi thơm lan khắp nhà sàn. Trong phút chốc, tôi thấy như giữa thiên đình mây khói sực nức mùi hương. Tôi hít căng lồng ngực mùi thơm ấy. Như thấy những điều không may mắn bay đi cả, chỉ còn lại những điều tốt đẹp, tươi sáng trong một mùa xuân mới. Khi khói tan đi, cả bàn thờ như sáng hẳn, bừng lên một sức sống mới.

Tôi thắp thêm ba nén hương, cúi đầu vái rồi lui xuống. Bố vẫy tôi lại gần. Giọng bố mệt mỏi nhưng vẫn đầy yêu thương:

– Con làm tốt lắm. Lát nữa bánh chưng chín, con bày hai cặp lên bàn thờ. Rồi còn bày mâm quả, bánh kẹo, còn hai cây mía làm “gậy chống” cho tổ tiên. Chiều tối thì mổ gà làm mâm cơm cúng, mời tổ tiên về ăn tết. Nhiều việc quá mà bố già và yếu rồi. Tất cả phải trông cậy vào hai mẹ con thôi…

– Bố yên tâm! Con làm được mà!

Tôi cầm dao bước xuống sàn. Còn rất nhiều việc phải làm. Chặt buồng chuối cuối vườn, biếu mỗi nhà hàng xóm một nải thắp hương, sang bên cô Nhình xin bưởi, sang nhà bà ngoại chặt mía, quét vôi cho mấy gốc cam, gốc bưởi trong vườn, dọn nhà và gầm sàn, sân phơi, từ sân ra cổng…

Tôi hít một hơi dài. Nắng vừa lên. Nắng vàng óng ả. Mùa xuân đã đến rồi. Tôi không ngại những công việc ấy! Mẹ bê thúng gạo nếp từ cối giã nước về. Mẹ nhìn tôi cười. Nụ cười như nắng ấm. Từ ngày bố bị bệnh, chưa lúc nào tôi thấy nụ cười mẹ hạnh phúc đến thế!

Nguồn: Dulich.tuoitre.vn