Con đường nơi ai dừng lại là bị bắt

Saatse Boot là một vùng lãnh thổ rộng khoảng 115 hecta của Nga, cắt ngang đường 178 thuộc miền đông Estonia. Đây là một trong những con đường đặc biệt nhất trên thế giới, nối hai ngôi làng Lutepää và Sesniki của Estonia. Con đường này có hai đoạn nằm trong lãnh thổ Nga, một phần khoảng 900 m, phần còn lại chỉ dài 30 m.

Con đường màu trắng cắt ngang phần lãnh thổ Nga. Ảnh: RFE.

Nhiếp ảnh gia của RFE, Amos Chapple, đã có cơ hội tìm hiểu con đường kỳ lạ này. Chapple thấy những biển tiếng Nga đặt ở bìa rừng, yêu cầu mọi người cách xa các cột mốc ít nhất 15 m và cảnh báo phía trước là lãnh thổ Nga.

“Khi lái xe qua cánh rừng cô đơn đó, bạn biết mình đang bị theo dõi, nhưng lại chẳng thấy ai”, Chapple nói. Khi anh chụp ảnh Saatse Boot, một cảnh sát biên phòng Estonia đi cùng anh nhắc nhở cả hai phải quay lại khi đứng cạnh cột mốc Nga. Cách đó khoảng 100 m, một lính biên phòng Nga vừa đi ra từ bìa rừng cạnh chiếc ôtô của Chapple và nhìn thẳng về phía họ.

Không có trạm kiểm soát nào quanh đây, nhưng nếu ai đó dừng xe dù là ôtô hay xe máy, họ sẽ bị bắt. Người dân Estonia có thể đi ôtô, xe máy, xe đạp hoặc thậm chí cưỡi lừa qua đây – nhưng không được phép đi bộ. Ảnh: Amos Chapple.

Từ năm 1944, Stalin lấy lại Estonia từ Đức Quốc xã, và vẽ lại đường biên giới. Theo đó, một phần lãnh thổ Nga đi sâu vào đất của nước láng giềng, chia cắt giữa thị trấn Lutepää và Sesniki của Estonia. Thời ấy, người dân vẫn có thể tự do đi từ nước này sang nước khác của Liên Xô cũ. Nhưng khi Estonia độc lập vào 1991, điện Kremlin chỉ cho phép người Estonia qua lại trên hai đoạn đường nằm trong phần lãnh thổ Nga với điều kiện chặt chẽ: “Những người quá cảnh phải ở lại trong phương tiện của họ và không được phép dừng lại”. 

Thực tế không ít người Estonia vô tình đi sang đất Nga khi mải mê hái nấm ven đường 178. Liide Lusti, một người làng Sesniki gần đó, từng bị bắt nhiều năm trước. “Tôi ngồi đó 24 tiếng. Có rất nhiều nấm bên phía Saatse Boot, nhưng nếu họ bắt được, bạn sẽ tới thẳng đồn biên phòng”, bà Lusti nói.

Năm 2017, hai nhân viên bảo trì đi vào khu rừng trống khi kiểm tra bản đồ của họ. Lực lượng biên phòng Nga đã bắt giữ và đưa họ đến đồn gần nhất. Sau khi trả khoản tiền phạt 2.000 rúp (31 USD), hai người Estonia này đã được thả.

Andres Oimar, một lính biên phòng Estonia từ đầu thập niên 90, cho biết nhiều người từng bị bắt tại khu vực này hàng thập niên trước – khi đoạn đường thiếu biển báo giao thông. Oimar nhận định, tiền phạt không phải vấn đề quá lớn nhưng người bị bắt sẽ mất nhiều thời gian. 

Thậm chí, Raul Kudre, thị trưởng vùng Setomaa của Estonia, từng bị bắt khoảng 10 năm trước khi đi bộ tập thể dục. Ông cho rằng tình hình tại biên giới ngày nay đã thoải mái hơn vì người địa phương đã quen với quy định của nước láng giếng.

Tấm biển cấm đi bộ và cột mốc biên giới Nga màu đỏ xanh bên đường. Ảnh: Jassu Hertsmann.

Tuy nhiên, một mối lo ngại ngày càng lớn là lượng khách du lịch đổ xô tới vùng biên này để trải nghiệm cảm giác phiêu lưu khi lái xe qua Saatse Boot. Hơn nữa, nơi đây cho họ cơ hội hiếm có để đi vào đất Nga hợp pháp mà không cần visa.  Rất nhiều người đã phá luật và gặp rắc rối với cả cảnh sát Nga lẫn Estonia. Năm 2018, cảnh sát Estonia phạt một người đàn ông Đức 67 USD vì dừng xe trong lãnh thổ Nga.

Trong những năm gần đây, Nga và Estonia có những động thái để giải quyết vấn đề biên giới. Một đề xuất được đưa ra là hoán đổi một miếng đất dọc biên giới có diện tích ngang bằng Saatse Boot. Vào năm 2013, cuộc trao đổi hoàn tất, nhưng bất đồng vào phút chót khiến hiệp ước bị hoãn lại. Cảnh sát biên giới Estonia nói với RFE rằng kế hoạch đổi đất vẫn đang “treo”.

 
 

Nơi mọi người phải di chuyển liên tục, dừng lại sẽ bị bắt

Bảo Ngọc (Theo RFE)