Năm nào cũng vậy, cứ đêm 23 rạng sáng 24 tháng Chạp, các đình làng, đền, chùa và các nhà thờ họ trên đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) lại long trọng tổ chức nghi thức truyền thống dựng nêu để đón Tết cổ truyền của dân tộc.
Khi cây nêu được dựng lên, lễ tế cúng được tiến hành với mâm cúng đủ đầy, trong đó không thể thiếu bánh ít lá gai và những sản vật được ngư dân khai thác ở Hoàng Sa – Trường SaNghi thức dựng cây nêu ngày Tết (hay còn gọi là lễ trồng đu lên phướng) là phong tục có từ xa xưa của người dân Lý Sơn, vừa mang ý nghĩa đuổi quỷ, trừ ma; vừa tỏ lòng biết ơn ông bà tổ tiên, cầu mong một năm mới trời yên biển lặng, mùa màng tươi tốt, bội thu, đồng thời khẳng định chủ quyền biển đảo thiêng liêng của tổ quốc.
Những năm gần đây, cây nêu còn được người dân Lý Sơn dựng lên trên những con tàu rẽ sóng vươn ra khơi trong chuyến biển đầu năm mới.
|
Thân cây nêu được sơn đỏ |
 Việc dựng nêu được thực hiện vào đếm 23 rạng sáng 24 tháng Chạp |
|
|
 Trên ngọn cây nêu được gắn đầu chim phụng hoặc đầu cá chép được trạm khắc tinh xảo từ gỗ vông cùng một lá cờ Tổ quốc và một lá phướn, trên đó viết các câu chữ cầu chúc năm mới an lành |
 Tất cả các dinh miếu, lăng thờ cá ông, các nhà thờ họ trên đảo đều đồng loạt gióng trống, khua chiêng làm lễ dựng cây nêu |
Ông Phạm Quang Ry (65 tuổi, hậu duệ của Cai đội Hoàng Sa Phạm Quang Ảnh, ở thôn Đông, xã An Vĩnh) cho biết: “Nghi thức dựng cây nêu tết được thực hiện vào tối 23 rạng ngày 24 tháng Chạp. Thời khắc đó, tất cả các dinh miếu, lăng thờ cá ông, các nhà thờ họ trên đảo đều đồng loạt gióng trống, khua chiêng làm lễ dựng cây nêu để đón tết”.
Cây nêu Tết được làm từ cây tre già, thân cao to, dài khoảng 6 – 7 m, thân được sơn màu đỏ. Trên ngọn cây nêu được gắn đầu chim phụng hoặc đầu cá chép được trạm khắc tinh xảo từ gỗ vông cùng một lá cờ Tổ quốc và một lá phướn, trên đó viết các câu chữ cầu chúc năm mới an lành.
Cụ ông Dương Quỳnh (94 tuổi, ở thôn Đông, xã An Hải) nhớ lại: “Hồi nhỏ còn để chỏm, năm nào tôi cũng theo cha ra dinh miếu trong làng để xem các cụ bô lão dựng nêu ngày Tết, trước khi dựng nêu, các cụ phải làm phép và nghi thức tẩy uế”.
“Cây nêu phải được cất giữ ở những nơi trang trọng, không để ô uế. Chiều 23 tháng Chạp, các cụ bô lão trong làng sẽ mang cây nêu ra tiến hành các nghi thức tẩy uế, trang trí, chờ khi các nghi thức tế lễ được thực hiện xong mới mang ra dựng với nhiều nghi thức đi kèm mang đầy tính tâm linh, với mong muốn tết đến xuân về xóm làng được bình yên, làm ăn phát đạt. Ngoài ra, cờ Tổ quốc được treo trên cây nêu còn để khẳng định chủ quyền của Tổ quốc nơi biển đảo Hoàng Sa – Trường Sa”, cụ Quỳnh nói.
Khi cây nêu được dựng lên, các bô lão trong làng sẽ tiến hành các lễ tế cúng theo phong tục truyền thống với mâm cúng đủ đầy, trong đó không thể thiếu bánh ít lá gai và những sản vật được ngư dân khai thác ở Hoàng Sa – Trường Sa. Đây là dịp để các thế hệ con cháu, họ tộc trên đảo tưởng nhớ bậc tiền nhân có công khai khẩn vùng đất đảo và tri ân cha ông còn nằm lại nơi Hoàng Sa đất mẹ, vì chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Ông Lê Văn Ninh, Phó chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, chia sẻ: “Từ bao đời nay, cây nêu là biểu tượng thiêng liêng nhất của ngày Tết Nguyên đán đối với người dân đất đảo. Theo truyền thuyết, cây nêu được coi là cây vũ trụ nối liền đất với trời. Những năm gần đây, nhiều tàu cá đánh bắt xa bờ của ngư dân cũng tổ chức lễ dựng nêu, với mong muốn tai qua nạn khỏi, năm mới việc làm ăn thuận lợi, tàu về tôm cá đầy khoang”.
Nguồn: Thanhnien.vn
