Nghề làm lồng chim làng Vác

Hỡi cô thắt dải bao xanh
Có về Canh Hoạch với anh thì về
Canh Hoạch ít ruộng nhiều nghề
Yêu nghề quạt giấy hay nghề đan khua?

Dân chơi chim không ai không biết về làng làm lồng chim Kẻ Vác. Nghề làm lồng chim ở làng Vác đã có từ lâu đời, theo lối cha truyền con nối. Cho đến nay, dân làng Vác vẫn tự hào mỗi khi kể lại chuyện lồng chim làng Vác từng đoạt huy chương tại các kỳ đấu xảo ở Hà Nội thời Pháp thuộc.

Làng Vác với nghề làm lồng chim truyền thống từ nhiều đời nay.

Nguyên liệu phải là loại tre rừng mua về từ các tỉnh miền núi phía Bắc như Hòa Bình, Cao Bằng. Bước vào làng đã nghe tiếng máy, tiếng khua của máy cắt, máy xẻ tre. Sân nhà nào cũng giăng đầy những lồng chim đang làm dở dang. Từ người già đến trẻ nhỏ, từ nam thanh niên đến cô gái tuổi đôi mươi đều nhanh tay, lành nghề. Mỗi người làm một công đoạn theo khả năng của riêng mình.

Để đáp ứng được ba tiêu chí bền, đẹp, sang, người thợ làng Vác phải kỳ công làm khá nhiều công đoạn như ngâm tre, luộc tre, hun tre, quang dầu, vót nan làm đáy, làm vanh (vành), cửa, cầu, trang trí trên vanh, ráp lồng. 

Mỗi công đoạn đòi hỏi sự tỉ mẩn và khéo léo của người thợ.

Khó hơn cả là công đoạn chạm đường viền cho các vanh lồng. Trên vanh lồng, những họa tiết rất nhỏ được chạm khắc bằng vô số đường nét tỉ mỉ và chính xác. Chỉ bằng một lưỡi dao rất nhỏ cùng với đôi tay tài hoa, người thợ làng Vác đã chạm khắc nên những chiếc vanh lồng tuyệt đẹp.

Mỗi lồng chim là một tác phẩm từ những đôi tay khéo léo với những câu chuyện khác nhau, thấm đẫm những giọt mồ hôi vất vả của người thợ. Lồng chim với đủ kiểu dáng to nhỏ, đủ các kích cỡ dài ngắn, cao thấp, đủ hình vuông tròn. 

Những chiếc lồng còn được làm cho từng loại chim khác nhau. Đó là “ngôi nhà” đẹp, sang trọng và thoải mái của nhiều loài chim trên khắp cả nước. Lồng chim làng Vác được nhiều người trong nước ưa chuộng và đã có mặt tại nhiều nước trên thế giới.

Những chiếc lồng chim làng Vác có mặt trên khắp cả nước.

Ngoài làm lồng chim, làng Vác còn có nghề làm quạt giấy. Từ Hà Nội đến làng Vác không xa. Cuối tuần có thời gian, hãy thử về chơi với làng nghề độc đáo của đất Thanh Oai này, thăm ngôi làng làm nhà cho các chú chim.

Bài và ảnh: Lam Linh